A thematic tourist route proposal based on seljuk architecture and Mevlevi heritage in anatolia
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15682139Anahtar Kelimeler:
Anadolu, Mevlevilik, Selçuklu, tematik rota, turistik rotaÖzet
Mevlevilik, tasavvufa dayalı bir inanç olup, ritüelleri, yapı desenleri, hikâyeleri ve efsaneleriyle pek çok insanı etkilemekte ve turistik bir tema sunmaktadır. Bu çalışmada, Selçuklu döneminde doğan Mevlevi eserlerinden ve benzer konumu paylaşan diğer Selçuklu eserlerinden tematik bir rota oluşturulması hedeflenmektedir. Böylece Türkiye’nin farklı inanç ve kültürlerinden birinin etkin ve verimli bir şekilde tanıtılması ve geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yöntemi benimsenmiş ve ikincil veriler doküman analizi yoluyla incelenmiştir. Analiz sonucunda Mevlevi eserleri, yapısal temalar ve hikâyeler derlenerek turist temalı bir rota oluşturulmuştur. Önerilen rota, Türkiye’nin kültürel ve inanç mirasını tanıtmak için pratik bir uygulama sunmaktadır. Ankara’dan başlayıp Tokat, Sivas, Kayseri, Niğde, Karaman ve Konya şehirlerini kapsayan bu rota, turistlere Mevlevi kültürünü ve Selçuklu dönemi eserlerini tanıma fırsatı vermektedir. Tur sırasında ziyaret edilecek 47 farklı eser, katılımcılara hem tarihi bilgi edinme hem de Mevlevi ritüellerini deneyimleme imkânı sunmaktadır. Bu tür tematik turlar, yerel ekonomilere de katkı sağlayarak turistik faaliyetlerin yaygınlaşmasına ve çeşitlenmesine olanak tanımaktadır. Sonuç olarak, çalışmanın amacına uygun olacak şekilde inanç yapıları derlenerek tematik bir turistik rota oluşturulmuş ve literatüre kazandırılmıştır.
Referanslar
Akış, A. (2007). Alanya’da turizm ve turizmin Alanya ekonomisine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 15-32.
Aksakallı, Z., & Bayraktar, Y. (2018). Gastronomi rotaları ve turları. In A. Akbaba & N. Çetinkaya (Eds.), Gastronomi ve yiyecek tarihi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Aksoy, M., Akbulut, A. B., & İflazoğlu, N. (2016). Mevlevilikte mutfak kültürü ve ateşbaz-ı veli makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 96, 103.
Altun, E., & Çınar, K. (2019). İnanç turizmi kapsamında Mevlana müzesini ziyaret eden turistlerin seyahat motivasyonları üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1(1), 14-42.
Arslanoğlu, M. (2019). Türkiye’de tematik turizm rotalarının yerel ekonomiye katkıları üzerine bir inceleme. Turizm Araştırmaları Dergisi, 11(3), 45-58.
Atasoy, F., İnceöz, S., & Öztürk, İ. (2018). Kırsal turizm kapsamında gerçekleştirilen kültür turizmi: Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası örneği. Uluslararası Kırsal Turizm ve Kalkınma Dergisi (IRTAD), 2(1), 06-14.
Auttarat, S., Sangkakorn, K., & Krajangchom, S. (2021). The enhancement of cultural tourism routes in the lanna region of northern thailand. Journal of Southeast Asian Studies, 26(1), 124-140. https://doi.org/10.22452/jati.vol26no1.6
Azsöz, G. (2016). Mevlevihanelerde matbah-i şerif. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 31-44.
Başoda, A., & Aylan, S. (2014). Turistlerin karar verme sürecinin amaca yönelik davranış modeli ile değerlendirilmesi: Mevlana Şeb-i Arus törenleri örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 88-104.
Bölükbaşı, A. (2011). Türkiye’de bir popüler kültür alanı olarak tasavvuf: Mevlânâ ve Mevlevîlik örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Büyükşalvarcı, A., Şapçılar, M. C., & Yılmaz, G. (2016). Yöresel yemeklerin turizm işletmelerinde kullanılma durumu: Konya örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(4), 165-181.
Ceylan, F., & Yaman, M. (2018). Ritüele dönüşen mutfak: Mevlevi mutfağı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2172-2179.
Çiftci, H. S., & Öğretmenoğlu, M. (2018). Kentlerin turizm destinasyonu olma sürecinde niş pazarlama faaliyetleri. In International Congress of Business, Economics and Marketing.
Dayoub, B., Yang, P., Dayoub, A., Omran, S., & Li, H. (2020). The role of cultural routes in sustainable tourism development: a case study of syria’s spiritual route. International Journal of Sustainable Development and Planning, 15(6), 865-874. https://doi.org/10.18280/ijsdp.150610
Dinç, A., & Öztürk, R. (2013). Beyşehir Gölü Milli Parkı’nın ekoloji ve turizm bakımından araştırılması. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1), 118-123.
Doğan, A. (2019). Mevlana müzesi Şeb-i Arus haftasında ziyaretçi rekoru kırdı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/mevlana-muzesi-seb-i-arus-haftasinda-ziyaretci-rekoru-kirdi/1684398 [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
Ertaş, M., Bulut Solak, B., & Kılınç, C. Ç. (2017). Konya’da Mevlevi mutfağı yiyeceklerinin gastronomi turizminde canlandırılması. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 1, 52-70.
Eşitti, B., & Kıngır, S. (2015). Konya ili örneğinde kalkınma ve inanç turizmi. Bartın Üniversitesi İİ BF Dergisi, 6(12), 175-190.
Fırıncı, Y. (2021). Din sosyal psikolojisi perspektifinden toplumsal patolojilerle başa çıkma süreçleri üzerine değerlendirmeler. Türk Din Psikolojisi Dergisi, (3), 59-89.
Görkemli, H. N., & Solmaz, B. (2012). Bilim merkezlerinin kent markalaşmasındaki rolü ve Konya örneği. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2012(34), 98-109.
Gülcan, B. (2010). Türkiye'de kültür turizminin ürün yapısı ve somut kültür varlıklarına dayalı ürün farklılaştırma ihtiyacı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 99-120.
Imıl, M. (2020). Kutsal dünyanın virüsle imtihanı: Post-Pandemik dönem ve din. Dini Araştırmalar, 23(57), 65-94.
İrdelmen, E. (2016). Mevlevilik ve islam farklıdır. Erişim Adresi: http://blog.milliyet.com.tr/mevlevilik-ve-islam-farklidir-/Blog/?BlogNo=535399#:~:text=Mevlevilik%2C%20yarat%C4%B1c%C4%B1%20bir%20tanr%C4%B1n%C4%B1n%20varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1,ve%20%22yarat%C4%B1lan%22%20ikili%C4%9Fi%20yoktur. [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
Kapan, K., & Timor, D. A. N. (2018). Turizm faaliyetlerinin şehirsel gelişmeye etkileri: Antalya örneği. Coğrafya Dergisi, 37, 47-56.
Karabulut, T., & Kaynak, İ. H. (2016). İnanç turizmi bağlamında kentsel turizm ve kültürel turizm: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 185-191.
Kervankıran, İ., & Çuhadar, M. (2014). Turizm rotalarının oluşturulmasında coğrafi bilgi sistemlerinin önemi. Proceedings of III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi (ss. 576-589), 04-05 Nisan 2014, Aydın.
Korkmaz, H. U. (2021). Akıllı turizmde kültürel miras ve yaratıcılık: Konya üzerine nitel bir araştırma. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 132-143.
Kozak, M. (2018). Bilimsel araştırma: tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Kurt, A. O., & Göler, M. E. (2017). Anadolu’da ilk tapınak: Göbeklitepe. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(2), 1107-1138.
Küçük, S. (2000). XIX. asırda Mevlevilik ve Mevleviler (Doctoral dissertation, Marmara Üniversitesi, Turkey).
Laurent, J. (1988). Rum (Anadolu) Sultanlığının Menşei ve Bizans. Belleten, 52(202), 219-226.
Martens, D. (2022). The experience of common european heritage: a critical discourse analysis of tourism practices at cultural routes of the council of europe. Journal of European Landscapes, 3(3), 45-59. https://doi.org/10.5117/jel.2022.3.82504
Mevlevi Biyografi. (2022). Mevlevilik nedir? Erişim Adresi: https://www.biyografi.info/bilgi/mevlevi [Erişim Tarihi: 19.04.2022].
Milliyet. (2008). Mevleviler. Erişim Adresi: http://blog.milliyet.com.tr/mevleviler/Blog/?BlogNo=130356 [Erişim Tarihi: 17.04.2022].
Ministry of Culture and Tourism. (2008). Mevlevilik ve semâ törenleri hakkında genelge. Erişim Adresi: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-12013/mevlevilik-ve-sema-torenleri-hakkinda-genelge.html [Erişim Tarihi: 17.04.2022].
Ocak, A. Y. (1996). Türkiye tarihinde merkezi iktidar ve mevlevîler. S.Ü.Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2.
Olsen, M. (2003). Tourism themed routes: A Queensland perspective. Journal of Vacation Marketing, 9(4), 331-341.
Özav, L., & Ersöz Tüğen, A. (2020). Sürdürülebilir turizm açısından merkezefendi ve pamukkale ilçelerinin doğal, tarihi ve kültürel çekiciliklerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 647-664.
Özbakir, M. (2021). Spiritüel turizm. In N. Kozak (Ed.), Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi. https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/spirituel-turizm [Erişim Tarihi: 10.09.2024].
Özdemir, E. (2013). Yaşam tarzının kültür turlarına yönelik algılar ve tutumlar üzerindeki rolü (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Özen, İ. A. (2020). Kültür turizmi bağlamında sema gösterilerinin duygu analizi: İstanbul, Kapadokya, Konya karşılaştırması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1077-1089.
Özsavaşçı, A., & Özçelik, Y. (2022). Mevlana efsaneleri, mucizeleri ve Mevlana hakkında bilinmeyenler. https://www.yollardan.com/mevlana-efsaneleri-ve-mucizeleri/ [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
Öztürk, Y., & Yazıcıoğlu, İ. (2002). Gelişmekte olan ülkeler için alternatif turizm faaliyetleri üzerine teorik bir çalışma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 183-195.
Philip, K., Hermawan, K., & Iwan, S. (2021). Marketing 5.0: Technology for humanity.
Seçim, Y. (2020). Şeb-i arus etkinliğine katılan turistlerin mevlevi mutfağı yemek taleplerinin tespit edilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 778-796.
Tapur, T. (2009). Konya ilinde kültür ve inanç turizmi. Journal of International Social Research, 2(9), 473-492.
TGA. (2021). TGA bülten eylül 2021. https://tga.gov.tr/tga-bulten-eylul-2021/ [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
TGA. (2021). Türkiye turizm geliştirme ve tanıtım ajansı taş tepeler e-dergi. https://tga.gov.tr/e-dergi/ [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
Torabi, Z., Shalbafian, A., Allam, Z., Ghaderi, Z., Murgante, B., & Khavarian-Garmsir, A. (2022). Enhancing memorable experiences, tourist satisfaction, and revisit intention through smart tourism technologies. Sustainability, 14(5), 2721. https://doi.org/10.3390/su14052721
Trišić, I., Štetić, S., Privitera, D., & Nedelcu, A. (2019). Wine routes in vojvodina province, northern serbia: a tool for sustainable tourism development. Sustainability, 12(1), 82. https://doi.org/10.3390/su12010082
TUIK. (2023). Turizm istatistikleri, IV. çeyrek: Ekim - Aralık, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Yurt-Ici-Turizm-IV.-Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2023 [Erişim Tarihi: 18.04.2022].
Türker, A., & Çelik, İ. (2012). Somut olmayan kültürel miras unsurlarının turistik ürün olarak geliştirilmesine yönelik alternatif öneriler. Yeni Fikir Dergisi, 4(9), 86-98.
Üzümcü, T., Çelik, A., & Karataş, M. (2017). Koruma-kullanma ikileminde sürdürülebilirlik ve kırsal turizm: Konya-Sille örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(1), 53-64.
Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4 [Erişim Tarihi: 01.04.2022].
Yenice, M. S. (2014). Konya tarihi kent merkezi için turizm odaklı yenileme stratejileri. Artium, 2(1).
Yenil, Ü., & Akyazı, N. (2019). Sürdürülebilir turizm kapsamında kültürel iz koridoru değerlendirmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(2), 1179-1192.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
Yılmaz, E. M., & Ulusoy, M. (2018). Konya ilinde kültür turizmi: İnce Minareli Medrese ve Karatay Medresesi karşılaştırmalı analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 10(2), 42-52.
Yılmaz, M., Güneş, E., & Sormaz, Ü. (2018). Holy foods and religious tourism: Konya and Mevlevi cuisine. In Islamic Tourism: Management of Travel Destinations (pp. 181-200).
Yozcu, S., Dinçer, F. İ., & Çetin, G. (2019). Terapötik rekreasyon kapsamında mevleviliğin değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 159-173.
Zhang, B., Zhou, L., Yin, Z., Zhou, A., & Li, J. (2023). Study on the correlation characteristics between scenic byway network accessibility and self-driving tourism spatial behavior in western sichuan. Sustainability, 15(19), 14167. https://doi.org/10.3390/su151914167
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Büşra Kaya, Emre Karaca
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
