Yavaş yeme hareketi, yerel mutfak ve sürdürülebilir turizm arasındaki etkileşim: Kapadokya bölgesinde bir araştırma
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17907404Anahtar Kelimeler:
Yerel yemek, Slow-Food, Sürdürülebilir Turizm, KapadokyaÖzet
Bu araştırma, Kapadokya bölgesindeki yerel mutfak kültürünün Slow Food hareketiyle ilişkisini ve bu etkileşimin sürdürülebilir turizm bağlamındaki yansımalarını incelemektedir. Günümüzde hız kültürünün etkisiyle beslenme alışkanlıkları dönüşmüş, buna karşı bir tepki olarak ortaya çıkan Slow Food hareketi; iyi, temiz ve adil gıda ilkeleriyle yerel üretimi, mevsimselliği ve kültürel mirasın korunmasını savunmaktadır. Yerel mutfaklar ise yalnızca beslenme pratikleri değil, aynı zamanda kimlik, tarih ve toplumsal belleğin taşıyıcısı olarak görülmektedir. Bu açıdan Slow Food ile yerel mutfak, sürdürülebilir turizmin çevresel, kültürel ve ekonomik boyutlarıyla kesişmektedir. Çalışma, nitel araştırma yöntemine dayalı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla gerçekleştirilmiş, 10 restoran sahibi/şefi ve 14 turistten elde edilen veriler içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Bulgular, işletmelerin çoğunda yerel ürün kullanımının, geleneksel pişirme yöntemlerinin ve mevsimselliğin ön planda olduğunu göstermektedir. Turistler, otantik ve sürdürülebilir yemek deneyimlerini memnuniyetle karşılamakta ve bu durum tekrar ziyaret niyetini artırmaktadır. Ancak bazı işletmelerde maliyet kaygıları, kavramsal eksiklikler ve modernleşme baskısı ideal uygulamaların önünde engel teşkil etmektedir. Sonuç olarak, Kapadokya mutfağı ile Slow Food ilkeleri büyük ölçüde örtüşmekte, bu da sürdürülebilir turizm için önemli fırsatlar sunmaktadır. Çalışma, gastronomi rotalarının geliştirilmesi, markalaşma ve kooperatif desteklerinin artırılması gibi önerilerle bölgenin özgün mutfak mirasının sürdürülebilirliğine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Referanslar
Ak, S. (2022). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Bağlamında Yerel Mutfağın Önemi: Mustafapaşa Örneği [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aliyeva, N., & Kurgun, A. (2021). Slow Food Hareketinin Gastronomi Turizminin Sürdürülebilirliği ile İlişkisi: Foça Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 5(2), 234-251.
Altanlar, A., & Güniz Akıncı, K. (2011). Sürdürülebilir Turizm Planlaması İçin Yöre Halkı ve Yerli Turistlerin Davranış ve Beklentilerini Anlamaya Yönelik Bir Araştırma Örneği. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-20.
Andrews, Geoff. (2008). The slow food story: politics and pleasure. Pluto Press.
Ardıç Yetiş, Ş. (2018). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Küçük Ölçekli Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9(23), 82-98. https://doi.org/10.17823/gusb.2610
Asiltürk Okutan, Y. (2023). Yavaş Turizm ve Yavaş Şehirlerin Türkiye’de Sürdürülebilir Turizm Coğrafyasına Katkısı. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3), 122-129. https://doi.org/10.52835/19maysbd.1338975
Avcıkurt, C., & Özgürel, G. (2018). Yavaş Yemek (Slow Food) Hareketinin Yerli Turistler Akademisyenler Tarafından Algılanışı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 568-587. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.324
Ay Yiğit, E., & Yiğit, Y. (2023). Slow Food ve Cittaslow Kavramlarının Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Önemi. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 15(60), 175-181.
Baimoratova, S., Chhabra, D., & Timothy, D. J. (2023). Planning and Promoting an Authentic Slow Food Tourism Corridor in a Suburban Town in the US. Sustainability, 15(20), 14971. https://doi.org/10.3390/su152014971
Baldacchino, G. (2015). Feeding the Rural Tourism Strategy? Food and Notions of Place and Identity. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 15(1-2), 223-238. https://doi.org/10.1080/15022250.2015.1006390
Bayram, Ü. (2023). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi: Bir Sistematik Literatür Taraması. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel (JOGHAT), 6(1), 74-82. https://doi.org/10.33083/joghat.2023.248
Boyne, S., Hall, D., & Williams, F. (2003). Policy, Support and Promotion for Food-Related Tourism Initiatives. Journal of Travel & Tourism Marketing, 14(3-4), 131-154. https://doi.org/10.1300/J073v14n03_08
Bramwell, B., & Lane, B. (2011). Critical research on the governance of tourism and sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 19(4-5), 411-421. https://doi.org/10.1080/09669582.2011.580586
Cicia, G., Russo Spena, A., & Mennella, L. (2022). Il movimento Slow Food: Narrative di un fenomeno postmoderno. Rivistad di Economia Agraria, 76(3), 61-70. https://doi.org/10.36253/rea-13376
Clark, G., & Chabrel, M. (2007). Measuring Integrated Rural Tourism. Tourism Geographies, 9(4), 371-386. https://doi.org/10.1080/14616680701647550
Cohen, J. (1960). A Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
Çatalca, H. (2012). Slow Food: Yavaş Yeme Akımı. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi.
Durlu Özkaya, F., Sünnetçioğlu, S., & Can, A. (2013). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 13-20.
Enes, E., & Yavuz, G. (2023). Slow Food ve Slow Fashıon: Sürdürülebilir Yaşamın Yeni Trendleri. Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 16(31), 538-559.
Everett, S., & Aitchison, C. (2008). The Role of Food Tourism in Sustaining Regional Identity: A Case Study of Cornwall, South West England. Journal of Sustainable Tourism, 16(2), 150-167. https://doi.org/10.2167/jost696.0
fikirsahibidamaklar.blogspot.com. (2025). Fikir Sahibi Damaklar. fikirsahibidamaklar.blogspot.com.
Gössling, S., Hall, C. M., & Weaver, D. (2009). Sustainable Tourism Futures. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203884256
Guest, G., Bunce, A., & Johnson, L. (2006). How Many Interviews Are Enough? Field Methods, 18(1), 59-82. https://doi.org/10.1177/1525822X05279903
Güneş, S. G., & Gökçen Sabur, D. (2023). Yerel lezzet turları örneğinde Slow Food Hareketi. Toros University Journal of Food, Nutrition and Gastronomy, 2(1), 105-123. https://doi.org/10.58625/jfng-2090
Honore, C. (2008). Yavaş: Hız Çılgınlığında Başkaldıran Yavaşlık Hareketi (E. Gür, Çev.). Alfa Yayınları.
Jung, T., Ineson, E. M., & Miller, A. (2014). The Slow Food Movement and Sustainable Tourism Development: a Case Study of Mold, Wales. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 8(4), 432-445. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-01-2014-0001
Karataş, M. (2023). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Açısından Gastronomi Turizminin Geliştirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Kapadokya Örneği. [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kaya, Ş., & Sormaz, Ü. (2019). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Yöresel Mutfak Uygulamaları: Gaziantep Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3.
Keskin, E., Ardıç Yetiş, Ş., & Yorgancı, B. (2020). Turist Rehberlerinin Gastronomiye Yönelik Bilgi ve Algı Düzeylerinin Tavsiye Niyetine Etkisi: Kapadokya Örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(3), 553-566. https://doi.org/10.24010/soid.763243
Kılınç Şahin, S. (2022). Sakin Şehir Akyaka’da Slow Food Akımı Kapsamında Sürdürülebilir Mutfak Uygulamasına Bir Örnek: Adile Teyze’nin Ekşi Mayalı Soğuk Fermente Ekmekleri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(3), 1622-1640.
Kim, Y. G., & Eves, A. (2012). Construction and validation of a scale to measure tourist motivation to consume local food. Tourism Management, 33(6), 1458-1467. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.01.015
Kinley, A. (2012). Local Food on a Global Scale: An Exploration of the International Slow Food Movement. Journal of Integrated Studies, 3(1).
Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). An application of hierarchical kappa-type statistics in the assessment of majority agreement among multiple observers. Biometrics, 33(2), 363-374.
Leitch, A. (2003). Slow food and the politics of pork fat: Italian food and European identity. Ethnos, 68(4), 437-462. https://doi.org/10.1080/0014184032000160514
Londoño, M. D. P. L. (2011). Gastronomy Tourism: an Opportunity for Local Development in Catalonia? A Stakeholder Analysis [Conference presentation]. New challenges for European regions and urban areas in a globalised world : 51st ERSA Congress : 51st European Congress of the Regional Science Association International: 37th Spanish Regional Science Association Conference, 1-16.
Mayer, H., & Knox, P. L. (2006). Slow Cities: Sustainable Places in a Fast World. Journal of Urban Affairs, 28(4), 321-334. https://doi.org/10.1111/j.1467-9906.2006.00298.x
Miele, M., & Murdoch, J. (2002). The Practical Aesthetics of Traditional Cuisines: Slow Food in Tuscany. Sociologia Ruralis, 42(4), 312-328. https://doi.org/10.1111/1467-9523.00219
Onaran, D. C. (2013). Yavaş Şehirlerde Kentsel Kimlik [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods: integrating theory and practice. SAGE Publications, Inc.
Petrini, C. (2007). Slow Food Nation: Why Our Food Should Be Good, Clean and Fair. Rizzoli International Publications.
Petrini, C., Bogliotti, C., Rinaldo, R., & Scaffidi, C. (2012). The central role of food: congress paper 2012-2016.
Rossi, J. D., Johnson, T. G., & Hendrickson, M. (2017). The Economıc Impacts Of Local And Conventıonal Food Sales. Journal of Agricultural and Applied Economics, 49(4), 555-570. https://doi.org/10.1017/aae.2017.14
Ryan, C. (2002). Equity, management, power sharing and sustainability—issues of the ‘new tourism’. Tourism Management, 23(1), 17-26. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)00064-4
Seyhan, G., & Yılmaz, B. S. (2010). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama: Calista Luxury Resort Hotel. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11(1), 51-74.
Shumka, S., Berberi, E., Kulici, M., Muçaj, S., & Vladi, F. (2022). Assessing the relationship between biodiversity conservation and slow food culture in selected protected areas in Albania. Biodiversitas Journal of Biological Diversity, 23(3). https://doi.org/10.13057/biodiv/d230316
Sims, R. (2009). Food, place and authenticity: local food and the sustainable tourism experience. Journal of Sustainable Tourism, 17(3), 321-336. https://doi.org/10.1080/09669580802359293
Sims, R. (2010). Putting place on the menu: The negotiation of locality in UK food tourism, from production to consumption. Journal of Rural Studies, 26(2), 105-115. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2009.09.003
Süzer, Ö., & Doğdubay, M. (2022). Sürdürülebilir Turizm Hareketliliğinde Yerel Gıdaların Önemi ve Rekabet Avantajı (Kavramsal Bir Analiz). Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 255-269.
Şahin, İ., & Kutlu, S. Z. (2014). Cittaslow: Sürdürülebilir Kalkınma Ekseninde Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1), 55-63.
Şengül, S., & Türkay, O. (2015). Doğu Karadeniz mutfak kültürünün sürdürülebilirliği sorunlar ve çözüm önerileri. Içinde Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 599-606). Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
Taş Gürsoy, İ. (2021). Slow food justice and tourism: tracing Karakılçık bread in Seferihisar, Turkey. Journal of Sustainable Tourism, 29(2-3), 467-487. https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1770772
Tatlısu, N. B., & Hülağa Kaderoğlu, G. (2021). (2021, 30 Eylül- 2 Ekim). Sorumlu Turizm: Sürdürülebilir Gastronomi Turizmine Genel Bir Bakış. Uluslararası Turizmde Yükselen Eğilimler Kongresi, 177-178.
Türkay, O., & Şengül, S. (2016). Yöresel Mutfak Unsurlarının Turizm Destinasyonu Seçimindeki Rolü (Mudurnu Örneği). International Journal of Management Economics and Business, 12(29), 63-87. https://doi.org/10.17130/ijmeb.20162922023
Wani, M. D., Dada, Z. A., & Shah, S. A. (2024). Can consumption of local food contribute to sustainable tourism? Evidence from the perception of domestic tourists. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 31(2), 163-178. https://doi.org/10.1080/13504509.2023.2262950
WTO. (1998). Guide for local authorities on developing sustainable tourism. World Tourism Organization.
www.cittaslowturkiye.org. (2025, Ekim 6). Cittaslow. https://cittaslowturkiye.org/tr/ (Erişim Tarihi: 06.01.2025).
www.fondazioneslowfood.com. (2025, Haziran 20). Slow-Food. https://www.fondazioneslowfood.com/it/.
www.gastronomiturkey.com. (2025, Haziran 23). Gastronomi Turkey. https://www.gastronomiturkey.com/haber/tarsus-yeryuzu-pazari-farkindalik-yaratan-ilk-plastiksiz-pazar.
www.proje.info. (2025, Haziran 18). Proje Evi Kooperatifi. https://www.proje.info/post/proje-evi-kooperatifi-zeytin-program%C4%B1-dahilinde-slow-food-%C3%B6lmez-a%C4%9Fa%C3%A7-toplulu%C4%9Fu-ile-birlikte-y%C3%BCr%C3%BCtt%C3%BC%C4%9F
www.slowfoodturkey.org. (2025, Haziran 20). Slow-Food Turkey. http://www.slowfoodturkey.org/tr/blog/
Yangzhou Hu, & Ritchie, J. R. B. (1993). Measuring Destination Attractiveness: A Contextual Approach. Journal of Travel Research, 32(2), 25-34. https://doi.org/10.1177/004728759303200204
Yorgancı, B. (2018). Gastronomi Turizmi ve Kapadokya’nın Gastronomik Unsurları Hakkındaki Turist Algılarının Araştırılması. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yorgancı, B., & Buyruk, L. (2019). Kapadokya’nın Gastronomik Unsurları Hakkındaki Turist Algılarının Araştırılması. 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, 227-234.
Yönet Eren, F., & Ceyhun Sezgin, A. (2021). Coğrafi İşaretli Yöresel Ürünlerin Destinasyonlar Açısından Önemi: Kapadokya Bölgesi Örneği. Journal of Tourism Research Institute, 2(1), 61-78.
Yurtseven, H. R. (2005). Slow Food ve Gökçeada: Yönetsel Bir Yaklaşım. Detay Yayıncılık.
Zuniga, J. (2023, Haziran 12). Megatrends: Understanding Sustainable Consumers 2023 Key Insights. www.euromonitor.com.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Enes Gündoğdu
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
